Röportaj: Ferhat Demirkıyık
Kadın futbolu, son on yılda küresel ölçekte büyük bir ivme kazandı. UEFA'nın bu alandaki çalışmaları, büyük kulüplerin yatırımları ve uluslararası turnuvalardaki rekorlar, kadın futbolunun gelişimini hızlandırdı. Ancak bu süreç, sadece saha içinde değil, saha dışında da önemli değişimleri beraberinde getirdi. Kadın futbolunun bugünü ve geleceğini konuşmak üzere, dünya futbolunun en önemli isimlerinden biriyle özel bir röportaj gerçekleştirdik.
UEFA Kadın Futbolu Direktörü Nadine Kessler, hem oyuncu hem de yönetici kimliğiyle kadın futbolunun gelişiminde kritik bir rol oynayan isimlerden biri. Kariyerine VfL Wolfsburg ve Alman Milli Takımı’nda büyük başarılar sığdıran Kessler, 2014 yılında FIFA Ballon d'Or ödülünü kazanarak dünyanın en iyi kadın futbolcusu unvanını elde etti. Futbolculuk kariyerinin ardından, UEFA çatısı altında kadın futbolunun gelişimi için stratejik çalışmalar yürütmeye başladı.
Bu röportajda, Kessler ile kadın futbolunun Avrupa’daki mevcut durumunu, UEFA’nın kadın futbolu için belirlediği stratejik vizyonu, küresel ölçekte yaşanan gelişmeleri ve Türkiye’de kadın futbolunun yükselişini konuştuk. UEFA’nın “Unstoppable” stratejisi, Kadınlar Şampiyonlar Ligi’ndeki yeni format, Avrupa’daki profesyonelleşme süreci ve finansal yatırımlar gibi konulara dair önemli değerlendirmelerde bulunan Nadine Kessler, aynı zamanda kişisel futbol yolculuğuna dair anılarını ve kadın futbolunun geleceğine dair vizyonunu da paylaştı.
Kadın futbolunun sadece bir spor dalı olmanın ötesinde, toplumsal değişime nasıl katkı sağladığını ve bu oyunun gelecekte nasıl bir noktaya evrileceğini gelin birlikte keşfedelim.
Kadın futbolu son on yılda muazzam bir büyüme gösterdi. Avrupa’daki mevcut durumu nasıl değerlendiriyorsunuz ve gelişmesi gereken alanlar nelerdir?
Son yıllarda ulusal federasyonlar, ligler, kulüpler ve oyuncuların öncülüğünde büyük başarılar elde ettik, rekorlar kırdık ve önemli büyümeler yaşadık. Ancak kıta genelinde gelişim seviyeleri farklılık gösteriyor. Kültürel engeller nedeniyle kız çocuklarının futbol oynamasının zor olduğu ülkelerden, altyapı seviyesinde ve elit düzeyde daha fazla fırsat yaratılması gereken ülkelere kadar geniş bir yelpaze mevcut.
Bugün birçok ülkede kadın futbolu, en başarılı ve en popüler kadın spor dalı konumunda. Ayrıca, kadın futbolunun toplumsal değişime önemli bir katkı sağlayabileceğini de kanıtladık. Bazı ülkeler ve organizasyonlar için iş potansiyeli de oldukça büyük ve bu yüzden birçok kişi yatırım yapıyor.
Ancak dürüst olmak gerekirse, profesyonel kadın futbolu hâlâ gelişiminin ilk aşamalarında. Sadece sahada değil, saha dışında da profesyonellik kazanmayı öğrenmeli ve kadınlar ile kız çocukları için en popüler spor dalını sürdürülebilir bir iş modeline dönüştürmeliyiz.
İyi haber şu ki, bu süreç hâlâ devam ediyor. Görece küçük yatırımlarla herkes spor piramidinin zirvesine ulaşabilir ve yatırımlarının karşılığını alabilir. Bu oyunda keşfedilmemiş çok fazla değer var; medya değeri, sponsorluk değeri, bilet satışı ve diğer gelir kaynakları gibi. Ancak artık bu potansiyeli görebiliyoruz. Kadın futbolu pazarı birkaç ülkenin sınırlarını aşarak küresel bir boyuta ulaştı.
Bu yolculukta en önemli kilometre taşları nelerdi?
Son 10 yılda çok sayıda dönüm noktası yaşandı ve kadın futbolunun gelişimi açısından bu süre oldukça kısa bir zaman dilimi. Bu bile kendi başına bir başarı hikayesi.
2016 yılında cesur bir karar alarak kadın futbolunun ticari haklarını bağımsız olarak satmaya yönelik bir hareket başlattık. UEFA, kadın futbolunun haklarını erkeklerinkinden ayırdı ve bu adım kadın futbolunun gelişmesi için belirleyici oldu.
Ulusal takımlar düzeyinde, UEFA Kadınlar EURO 2022, İngiltere’de büyük bir başarıya ulaştı. Wembley’de oynanan finali 87.000 kişi izledi, turnuva boyunca ise toplam 574.000 kişi tribünlerden maçı takip etti. Kadın futbolunun gelişimi açısından büyük uluslararası turnuvalar kritik öneme sahip. Her büyük turnuvadan sonra kadın futbolu daha da büyüyor. Bu nedenle, 2019 ve 2023 Kadınlar Dünya Kupaları da bu süreçte önemli anlar olarak öne çıkıyor. 2019'da çeyrek finale kalan sekiz takımın yedisinin Avrupa’dan olması ve 2023'te Avrupa’nın altın, gümüş ve bronz madalyaları kazanması büyük adımlar olarak kaydedildi. Bu başarıların ardından UEFA Kadınlar Uluslar Ligi'ni ve yeni Kadınlar EURO elemelerini başlattık ve Finalissima ile ulusal takım organizasyonunu tamamladık.
UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi’nin dönüşümü de bir dönüm noktası oldu. 2021/22 sezonunda grup aşaması getirildi ve televizyon ile sponsorluk hakları merkezileştirildi. Bu süreçte katılımcı kulüpler için rekor seviyede gelir dağılımı sağlandı ve ilk kez bir dayanışma sistemi kuruldu. İlk sezonda, dünya kadın futbolu seyirci rekoru bir ay içinde iki kez kırıldı; Barcelona’nın Real Madrid’e karşı çeyrek finalini 91.552 kişi, Wolfsburg’a karşı yarı finalini ise 91.648 kişi izledi. Bu maçlar, sadece spor basınında değil, tüm dünyada büyük yankı uyandırdı. Önümüzdeki sezondan itibaren yeni bir UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi formatı ve UEFA Kadınlar Avrupa Kupası devreye girecek. Bu değişiklikler oyunun geleceği için büyük bir adım olacak.
Bunlara ek olarak, UEFA sürekli olarak düzenleyici çerçevelerini ve projelerini geliştiriyor. Ulusal takımlar için minimum standartlar çerçevesi gibi oyuncu refahını artırmaya yönelik yeni uygulamalar hayata geçiriliyor.
UEFA yakın zamanda "Unstoppable" adlı uzun vadeli stratejisini açıkladı. Bu projenin ana hedefleri nelerdir ve küresel ölçekte sporun gelişimiyle nasıl uyum sağlar?
UEFA’nın uzun vadeli stratejisi, birbirine bağımlı ve sürdürülebilir bir kadın futbol ekosistemi yaratmaya dayanıyor. Avrupa’yı, profesyonel ve sürdürülebilir ligler, kulüpler ve oyuncular için bir merkez haline getirmeyi amaçlıyoruz. Bu strateji, yeni yatırımları çekecek ve dünyanın en iyi rekabet ortamını sunacak. Aynı zamanda, tüm altyapı kulüplerinin kapılarını kız çocuklarına ve kadınlara açmasını sağlayarak futbol hedeflerine ulaşmaları için net bir yol sunmayı hedefliyoruz.
Bu kapsamlı girişimin temel hedefleri arasında altı tam profesyonel ligin oluşturulması, 5.000 profesyonel oyuncu için fırsatlar sağlanması, UEFA turnuvalarında rekorlar kırılması, tüm 55 ulusal federasyonda oyuncular, antrenörler ve hakemler için gelişim yollarının garanti edilmesi ve her toplulukta kız çocukları için futbol oynama imkânlarının artırılması yer alıyor.
2030 yılına kadar başarılı olursak, artık ebeveynlerin kızlarının futbol oynamasına izin vermesi gerekmeyecek, aksine kız çocukları bu kararı kendileri verecek. Aynı zamanda, her CEO’nun gündeminde kadın futbolu olacak ve kadın sporlarındaki en değerli yatırım alanı haline gelecek.
Ulusal federasyonlar, kulüpler ve sponsorlar bu vizyonun gerçeğe dönüşmesinde nasıl bir rol oynuyor?
Ulusal federasyonlar, ligler, kulüpler ve iş ortakları, Unstoppable vizyonunun hayata geçirilmesinde kritik bir rol oynuyor. UEFA'nın stratejisi, Avrupa futbolunu birleştiren bir misyon olarak hizmet ediyor ve genel bir çerçeve sunarak tüm kıta futbolunun gelişimine uyum sağlıyor.
Bu strateji, ulusal federasyonlar (NFs), ligler, kulüpler, oyuncular ve taraftarlarla yapılan kapsamlı istişareler sonucunda geliştirildi. Böylece, farklı ülkelerin ve bağlamların ihtiyaçlarına göre uyarlanabilir ve uygulanabilir bir yapı oluşturuldu. Her ulusal federasyon, kendi koşullarına uygun hedefler belirlemeye teşvik edilirken, UEFA da bu sürecin başarısını sağlamak için daha fazla kaynak ayırmayı ve çeşitli programlar geliştirmeyi taahhüt ediyor. Bu programları, üyelerimiz ve paydaşlarımızla birlikte hayata geçireceğiz.
Kadın futbolunun karşılaştığı mali zorluklar ve sınırlı medya kapsamı göz önüne alındığında, UEFA bu sorunları çözmek için hangi adımları atıyor?
Elde ettiğimiz ilerlemeleri garanti olarak göremeyiz. Aynı şekilde gerçekçi olup oyunun hâlâ bazı zorluklarla karşı karşıya olduğunu kabul etmeliyiz. Ancak UEFA ve üye federasyonlarımız, bu zorlukların getirdiği fırsatlarla birlikte bu konuları ele almakta kararlı.
Bu bağlamda, UEFA 2024-2030 yılları arasında kadın futbolu ve kadın futbolu organizasyonlarına toplam 1 milyar Euro yatırım yapmayı taahhüt etti.
UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi, Avrupa’daki en yüksek ortalama seyirci sayısına ve en büyük sosyal medya varlığına sahip turnuva konumunda. 2025-2030 yılları arasında uygulanacak yeni format, 18 takımlı lig aşaması ve eleme turu ile rekabeti daha heyecanlı hale getirecek. Ayrıca, yeni bir mali dağıtım modeli geliştirildi; 2025-26 sezonunda 37,7 milyon Euro olan bütçe, 2027-2030 arasında 46,7 milyon Euro’ya çıkacak.
UEFA aynı zamanda ulusal federasyonlara destek sağlıyor. UEFA HatTrick Programı, ulusal federasyonlara altyapı ve gençlik liglerinin geliştirilmesi için her yıl 16,5 milyon Euro dağıtıyor.
Kadın futbolunun geleceği parlak görünüyor. Stratejik yatırım, altyapı gelişimi ve toplumsal farkındalığın artmasıyla kadın futbolunun önümüzdeki yıllarda çok daha büyük başarılara imza atacağına inanıyorum.
Türkiye’de kadın futbolu son yıllarda daha fazla ilgi görmeye başladı. Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş gibi büyük kulüplerin kadın futboluna yatırım yapmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Kadın futbolunun gelişimini hızlandırmak için hangi alanlara odaklanılmalı? UEFA, Türkiye Futbol Federasyonu’na (TFF) sürdürülebilir bir kadın futbol ekosistemi oluşturma konusunda nasıl destek verebilir?
Türkiye’de büyük kulüplerin kadın futboluna yatırım yapması harika bir gelişme. Bu kulüplerin profesyonelliği ve liderliği, diğer kulüpler için de ilham kaynağı oluyor. Aynı zamanda, Türkiye A Milli Kadın Futbol Takımı da Avrupa ve dünya çapında ilerleme kaydediyor.
Kadın futbolunun hızla gelişebilmesi için iki temel unsura odaklanmak gerekiyor.
İlk olarak, kamu ve özel sektörün stratejik finansal yatırımı çok önemli. Bu yatırımların; tesislerin iyileştirilmesi, daha iyi antrenman imkanlarının sağlanması, nitelikli antrenör ve hakem sayısının artırılması ve kadın futbolunun profesyonelleşmesi gibi alanlara yönlendirilmesi gerekiyor. UEFA, bu süreçte çeşitli destek mekanizmaları sağlıyor. Örneğin, UEFA HatTrick Programı kapsamında, Türkiye’deki antrenman kamplarının koşullarını iyileştirmek ve her bölgedeki 17 yaş altı oyuncular için ulusal ligler oluşturmak gibi projeler destekleniyor.
İkinci olarak, kadın futbolunun güçlü bir oyuncu havuzuna sahip olması için altyapı çalışmalarına yatırım yapılmalı. Küçük yaşta futbola başlayan kız çocuklarının sayısını artırmak, uzun vadeli başarı için kritik bir faktördür. UEFA’nın 46 ülkede yürüttüğü ve 125.000’den fazla kız çocuğunun katıldığı "Playmakers" programı, bu açıdan önemli bir örnek. Türkiye’de de bu program hızla büyüyor; bu sezon Playmakers merkezlerinin sayısı 19’dan 35’e çıktı. Bu başarı, antrenörlerin, ebeveynlerin ve kız çocuklarının büyük çabaları sayesinde gerçekleşti.
Türkiye’de kadın futbolunun geleceği çok parlak. Stratejik yatırımlar, altyapı geliştirme ve sıkı çalışma ile önümüzdeki yıllarda çok daha büyük ilerlemeler kaydedileceğine inanıyorum.
Bu röportaj, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ile aynı zamana denk geliyor. Bugün için kadınlara ve kız çocuklarına vermek istediğiniz mesaj nedir?
Kendi yolunuzu çizmeye cesaret edin ve sınırsız potansiyelinize inanın. Karşınıza çıkan engeller sizi hayallerinizden vazgeçirmesin. Kendi kaderinizi belirleme gücüne ve yeteneğine sahipsiniz.
Futbol organizasyonlarında kadın liderliğinin önemi nedir? Spor sektöründe yönetici rollerine ulaşmak isteyen kadınlara ne tavsiye edersiniz?
Futbol organizasyonlarında kadın liderliği büyük önem taşıyor. Daha fazla kadın ve özellikle kadın futbolcuların yönetici pozisyonlarında yer aldığını görmek isterim. Kadın liderler, çeşitli bakış açıları sunarak sporun daha kapsayıcı olmasını sağlıyor.
Başarı, sıkı çalışmayla gelir. Güçlü bir ağ kurmak, bilgiyi aktif olarak aramak, dirençli olmak ve uzmanlaşmak, spor endüstrisinde üst düzey rollere ulaşmak isteyen kadınların benimsemesi gereken stratejiler arasında. Aynı zamanda, liderlik kişiseldir ve bireyin kendisiyle uyumlu bir şekilde gelişmelidir.
UEFA, kadın futbolunu desteklemek için birçok girişim başlattı. UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi’ndeki format değişikliklerinin şu ana kadar nasıl bir etkisi oldu? Turnuvanın küresel çapta daha da genişletilmesine dair planlarınız var mı?
UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi’nde grup aşamasının getirilmesi ve turnuvanın merkezileştirilmesi büyük bir başarı oldu. Bu sezon, bu değişikliklerin uygulanmaya başladığı dördüncü sezon ve her yıl daha da güçlenerek devam ediyor. Örneğin, bu sezon 18 farklı federasyondan 32 kulüp turnuvaya katıldı ve bu takımlardan biri Türkiye’den Galatasaray’dı. Bu durum, turnuvanın ne kadar kapsayıcı olduğunu ve kadın futbolunun Avrupa çapında giderek güçlendiğini gösteriyor.
Ancak biz burada durmuyoruz. Önümüzdeki sezondan itibaren, turnuvaya iki takım daha eklenerek toplamda 18 takımlı bir lig aşaması oluşturulacak. Bu yeni format, rekabet dengesini daha da geliştirecek ve turnuvayı daha cazip hale getirecek.
Ayrıca, UEFA Kadınlar Avrupa Kupası adı altında yeni bir turnuva başlatacağız. Bu turnuva, UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi eleme aşamasında elenen takımlara Avrupa’da mücadele etmeye devam etme fırsatı sunacak. Böylece toplamda 91 kulüp Avrupa turnuvalarında yer alacak. Bu genişleme, yerel ligleri de canlandıracak, çünkü Avrupa turnuvalarına katılım hakkı ulusal lig performansına bağlı olacak.
2025 UEFA Kadınlar Avrupa Futbol Şampiyonası İsviçre’de düzenlenecek. Turnuvayla ilgili güncel hazırlıklar hakkında bilgi verebilir misiniz?
UEFA Kadınlar EURO 2025, şimdiye kadarki en çok izlenen ve en fazla seyirciye ulaşan turnuva olacak. 2022’de İngiltere’de kırdığımız rekorları yeniden kırmayı ve ilk defa tamamen dolu tribünlerle bir kadınlar turnuvası düzenlemeyi hedefliyoruz. Bu hedefimize ulaşmak için doğru yolda ilerliyoruz.
Saha içinde de rekabet üst seviyede olacak. Polonya ve Galler gibi ilk kez turnuvaya katılan ülkelerden, dünya şampiyonu İspanya ve Avrupa şampiyonu İngiltere gibi güçlü ekiplere kadar birçok iddialı takım sahne alacak. Eminim ki bu turnuva, kadın futbolunun en iyi yönlerini sergileyecek ve dünya çapında milyonlarca insan tarafından takip edilecek.
Turnuva, aynı zamanda UEFA Kadınlar Uluslar Ligi’ni ve yeni formatıyla Kadınlar EURO elemelerini içeren tam anlamıyla reforme edilmiş bir eleme sürecinin ardından gerçekleşecek. Yeni eleme ligi formatı sayesinde, maçlardaki ortalama skor farkı yarıya düştü ve maç başına ortalama seyirci sayısı iki katına çıktı. Avrupa genelinde rekor katılımlar görüyoruz ve her seviyede kadın futbolu büyüyor.
İlk kez düzenlenen Kadınlar Uluslar Ligi’nde de büyük bir başarıya ulaştık. İspanya, ilk kez düzenlenen bu turnuvada şampiyon oldu. Ayrıca, daha önce hiç katılmamış olan Cebelitarık ve Lihtenştayn gibi ülkeler de bir sonraki turnuvaya kayıt yaptırdı. Böylece, rekor sayıda 53 ülke turnuvaya katılacak.
Hem futbolcu hem de UEFA’da etkili bir figür olarak ilham verici bir kariyere sahipsiniz. Bugüne kadar sizin için en tatmin edici başarı ne oldu?
Futbolculuk kariyerimdeki en güzel anım, ülkemle birlikte 2013 yılında İsveç’te Avrupa Şampiyonası’nı kazanmaktı. Ulusal takım düzeyinde elde edilen başarılar çok özeldir ve bu, benim için inanılmaz bir andı.
UEFA’daki kariyerimde ise birkaç şey öne çıkıyor. 2022’de İngiltere’de düzenlenen Kadınlar EURO inanılmazdı ve bu başarı, uzun yılların emeğinin sonucuydu. Wembley’de 87.000 kişi önünde oynanan final, asla unutamayacağım bir anı olarak hafızama kazındı.
Ayrıca, Playmakers projemiz büyük bir başarıya ulaştı. Eğlenceli ve yenilikçi bir program olarak büyük sayıda kız çocuğunu futbolla tanıştırdı ve gelecekte de bu etkiyi sürdürmeye devam edecek. Kadınlar Şampiyonlar Ligi’ndeki yeni format da beni çok heyecanlandırıyor. Önümüzdeki dönem bu turnuvanın çok daha üst seviyeye çıkacağına inanıyorum.
Kadın futbolunda nasıl bir miras bırakmak istiyorsunuz?
Kültürel engellerin mümkün olduğunca ortadan kalktığı, Avrupa’daki tüm 150.000 altyapı kulübünün kadınlara ve kız çocuklarına kapılarını açtığı bir gelecek hayal ediyorum. Kadınlar ve kız çocukları, futbolun bir parçası olmak istediklerinde hiçbir engelle karşılaşmamalı. Bu oyunun, hepimizin oyunu olduğunu göstermek istiyorum.
Comments